Steeds vaker zien we het drankje ‘Kombucha’ verschijnen in de winkels en op het internet. Dat is best logisch, want deze bijzondere drank lijkt ons veel te kunnen bieden. Deze eeuwenoude drank heeft zelfs de bijnaam ‘onsterfelijkheidsthee’!
In dit artikel vertellen we je waarom kombucha deze bijnaam heeft en ontdek je hoe deze bijzondere drank wordt gemaakt. Daarnaast kom je te weten:
- Of kombucha gezond is
- Welke kombucha het meest geschikt is
- Welke variaties kombucha heeft
Wat is kombucha?
Kombucha is een gefermenteerde drank op basis van zwarte of groene thee.
Na het toevoegen van suiker, specifieke bacteriën en gist gaat de drank fermenteren. Dit houdt in dat de suikers, door de bacteriën, worden opgenomen en de drank een andere structuur krijgt. In de drank ontstaat een beetje koolzuur, de drank verandert van smaak en er ontstaan nieuwe bacteriën, vitaminen en mineralen [1].
Tijdens het fermentatieproces, wat ongeveer een week duurt, ontstaat een zwamachtig vel bovenop de drank. Dit heet een SCOBY, een afkorting voor ‘Symbiotic Culture Of Bacteria and Yeast’. In het Nederlands betekent dit dat het ‘een samenwerkend verband is van bacteriën en gist’.
Als de kombucha klaar is kun je met de SCOBY weer nieuwe kombucha gaan fermenteren.
Waar komt kombucha vandaan?
De precieze herkomst van deze drank is niet 100% duidelijk, want daarvoor is het te lang geleden ontstaan. Uit onderzoek is wel gebleken dat het al eeuwen geleden werd bereid in het Verre Oosten ter bevordering van kracht en gezondheid [1]. Het had zelfs de bijnaam ‘onsterfelijkheidsthee’ en men gebruikte het vanwege de verschillende gezondheidsvoordelen van de kombucha. In deze landen was het zelfs gebruikelijk dat de kombucha bestanddelen van moeder op dochter werden doorgegeven als huwelijksgeschenk. Met het familierecept en de bijbehorende ingrediënten, kon zij vervolgens de rest van haar leven haar eigen gezin voorzien van deze bijzondere drank.
De drank vond ook zijn weg naar Rusland en het wordt daar nog steeds vaak dagelijks gedronken.
In de jaren ’60 en ’70 werd kombucha in Amerika enorm populair binnen de hippiecultuur. Als tegenhanger van de grote, commerciële frisdrankmerken, was er veel interesse in het natuurlijke product. Ook de goede en gezonde bestanddelen zorgden ervoor dat kombucha in die tijd een hype werd.
De laatste jaren zien we kombucha wederom volop verschijnen. Dit komt doordat we tegenwoordig steeds vaker puur en onbewerkt willen eten en drinken. Daarnaast hebben we veel interesse in onze gezondheid. Er wordt veel geschreven over de drank en haar goede eigenschappen voor het menselijk lichaam. Maar over welke gezondheidsvoordelen hebben we het nou precies?
Is kombucha gezond?
In ons eerdere artikel over fermenteren hebben we vastgesteld dat het fermenteren van producten verschillende gezondheidsvoordelen heeft. Ook kombucha heeft een aantal gezonde eigenschappen voor het menselijk lichaam. Hieronder lichten we toe welke dat zijn:
1. Antioxidanten
De theesoorten (en dan met name de groene thee) waar kombucha van wordt gemaakt, bevat veel antioxidanten. Antioxidanten zijn essentieel voor ons lichaam omdat ze ons lichaam helpen met het onklaar maken van vrije radicalen. Bij het verbranden van energie komen afvalstoffen vrij (vrije radicalen). Deze moeten geneutraliseerd worden zodat ze geen gezonde cellen aantasten. Het is dus een prima bron van antioxidanten [2] waarvan wetenschappelijk bewezen is dat we antioxidanten uit voeding het beste kunnen opnemen [4,3].
2. Maag- en darmwerking
Tijdens het fermentatieproces ontstaan nieuwe bacteriën [4]. Dit zijn gezonde bacteriën die de werking van onze darmen kunnen optimaliseren. De darmflora wordt hiermee aangevuld en de darmwerking verbetert. Let op: kombucha bevat, in vergelijking met gefermenteerde zuivel, minder probiotica [5].
3. Bevordert de spijsvertering
Door de fermentatie ontstaan verschillende enzymen die onze spijsvertering [6] ondersteunen in het afbreken en verwerken van ons voedsel.
4. Werkt ontstekingsremmend
Onderzoek wijst uit dat, naast de verschillende enzymen, ook zuren ontstaan [7]. Deze geven de kombucha een friszure smaak en zorgen daarnaast voor een verbetering van de opname van eerdergenoemde enzymen.
5. Ondersteunt het immuunsysteem
Tijdens de fermentatie van producten komen vitaminen vrij. Ook kombucha bevat vitamine A, B soorten en K. Doordat onze darmwerking verbetert ontstaat ook een stijging van de opname van vitaminen. Hiermee helpen we ons immuunsysteem.
6. Goed voor de huid
Uiteraard wordt onze huid van binnenuit gevoed. Hoe beter ons darmstelsel werkt, hoe meer essentiële vitamines, mineralen, enzymen en antioxidanten we kunnen opnemen. Dat zie je terug in je huid. Daarnaast werkt kombucha ook heel goed als een reinigende en verfrissende tonic voor je huid. Juist door de ontstekingsremmende capaciteit is het een prima middel voor een goed gereinigde huid.
Maar let op..
Toch zijn er ook tegengeluiden te horen. Omdat de SCOBY van de kombucha, door terugkerende fermentatie, steeds verandert is het lastig om wetenschappelijk vast te stellen dat alle kombucha soorten dezelfde eigenschappen hebben. Er is dus geen algemeen gezondheidskeurmerk op te plakken. Ook wordt er gewaarschuwd dat, bij een onzorgvuldig fermentatieproces, niet alleen goede bacteriën, maar ook slechte bacteriën kunnen ontstaan. Vanwege de wat hogere zuurtegraad is het ‘t beste om dagelijks maximaal één glas van 150 ml kombucha te drinken. Als je snel last hebt van maagklachten dan kun je beter wat voorzichtiger zijn met deze fris-zure drank. Daarnaast bevat kombucha een heel klein percentage alcohol (< 0,5%) dat door de vergisting van de suiker is vrijgekomen.
Welke kombucha is het meest geschikt?
Er zijn nu zoveel verschillende kombucha’s te koop. Waar moet je op letten om zeker te weten dat je een goed en gezond kombucha drankje koopt?
Zelf maken
Om er zeker van te zijn dat de kombucha alleen bestaat uit goede grondstoffen kun je het natuurlijk zelf gaan fermenteren. Dit is wel een uitgebreid proces waarbij je 100 % zeker moet weten dat je steriel te werk gaat. Daarnaast moet je een geschikte SCOBY cultuur aanschaffen en tussentijds de ph-waarden meten om op de juiste zuurtegraad uit te komen.
Het vereist wat oefenwerk en geduld om op de juiste kombucha te komen. Als je het te kort fermenteert blijven er nog veel suikers achter. Fermenteer je het te lang dan zal de kombucha steeds meer alcohol bevatten en uiteindelijk ook te zuur worden om nog te drinken.
Kopen in de winkel
Er zijn veel verschillende soorten kombucha te koop in de winkels. Er zijn veel internationale merken te koop in allerlei soorten en smaken. De verwachting is dat kombucha steeds populairder gaat worden. Enkele soorten worden ook al in Nederland ‘gebrouwen’.
Let bij het kopen van kombucha vooral op de volgende dingen:
- Kombucha uit een officiële brouwerij of fabriek verzekert je van een steriel en gedegen proces.
- Ook moeten kombucha’s voor de verkoop onder de 0,5 % alcohol blijven.
- Het is ook belangrijk om te kijken of er geen toegevoegd suiker, kleur-, geur- en smaakstoffen zijn toegevoegd.
- Goed gefermenteerde kombucha behoeft geen conserveringsmiddelen en staat dus buiten de koeling.
- Vervolgens kun je rustig gaan kijken naar de verschillende smaken en de prijzen, om te bepalen welke voor jou het meest geschikt is.
Hoe kun je variëren met kombucha?
De smaken zijn uniek en het bevat nagenoeg geen suiker of alcohol. Tegenwoordig wordt het ook vaker gedronken door mensen die (even) minder tot geen alcohol drinken. Door de frisse en zurige smaak is het een goede afwisseling voor water en gewone theesoorten. Ook is het de perfecte basis om lekker mee te gaan variëren. Kies vooral voor gezonde suikervrije en koolhydraatarme combinaties, zodat het past in een gezond voedingspatroon.
Hieronder een aantal leuke tips om de standaard kombucha een twist te geven:
Kombucha mocktails
Vul een glas met 150 ml gekoelde kombucha en een paar ijsklontjes. Vervolgens kun je de volgende smaken toevoegen om steeds op een ander, en lekker verfrissend, drankje uit te komen:
- Stukje verse gember
- Sap of stukjes citrusvruchten
- Verse munt
- Puur cranberrysap
- Vers rood fruit
- Granaatappelpitjes
- Rozemarijn
- Vers meloensap
- Puur ananassap
- Passievrucht
- Kaneelstokje
Kombucha als marinade
Kombucha is een fijne basis om vis, vlees en groente mee te marineren.
Zalm en makreel zijn vette vissoorten die je, door de hogere zuurtegraad van kombucha, kunt laten ‘garen’. Vervolgens kun je de verse vis direct eten met wat peper en zeezout.
Ook kip en stoofvlees blijven heel mals als je ze eerst laat marineren in de kombucha. Geef de marinade een oosterse twist door de kombucha te combineren met knoflook, gember, peper, zeezout en verse koriander.
43 reacties op “Kombucha: wat is het en is het gezond?”
Als de komboecha gesteriliseerd wordt voor hij in de handel komt dan zijn de goede bacteriën toch uitgeschakeld en is de goede werking voor de darmflora toch teniet gedaan?
Bij een goede kombucha is dat ook niet gedaan. Het wordt in een gesteriliseerde omgeving geproduceerd en de flesjes zullen gesteriliseerd zijn. Het product zelf niet.
Hoi,
Kan er mij iemand een goed merk van kombucha aanbevelen?
Ik haal momenteel de blikjes van Delhaize (merk carpe diem in fles en merk the gutsy captain in blik) in huis, kvind hem superlekker maar kwalitatief waarschijnlijk niet ok …
kan je me pleaaaase hiermee op weg helpen, welk merk en waar te koop is ok?
hartelijk dank alvast
De kombucha van Aard’g is een goede fabrikant. http://www.aardg.nl
Daar ik vaak bestellingen doe bij Pit&Pit ontdekte ik ook Kombucha van Thylbert, o.a. green tea blossom. Het is ook biologisch. Ga maar eens kijken op de website.
Verder heb ik een filmpje ontdekt van Scarlet le Pair over combucha met haar bevindingen.
Hopelijk kan je hier wat mee. Succes.
Kombucha YUGEN vind ik de beste
Wat teleurstellend is om te horen van verschillende gebruikers, is dat ze terugvallen wanneer met het product wordt gestopt. Je zou verwachten dat deze bacterieculturen zich kunnen handhaven.
Persoonlijk vermoed ik (en hoop ik) dat dit te wijten is aan niet passende voeding waardoor ‘deze nieuwe gasten’ als t ware verhongeren en wederom overheerst worden door overheersende slechte stammen.
Heeft iemand hier nog ideeën over?
Beste Monique,
Twee zaken, je hebt gelijk je darmflora vraagt continu om onderhoud. Door goed uitgebalanceerd te eten zal je darmflora gezond blijven.
En nu de maar, er zullen altijd bacteriën afsterven van en het is sterk persoon afhankelijk welke bacteriën als eerste afsterven. Door continu de darmflora te stimuleren met gefermenteerde producten zullen de minder sterke bacteriën in stand worden gehouden.
In ons huidig voedingspatroon eten we over het algemeen te weinig gefermenteerde producten, waardoor sommige mensen een minder goed functionerende darmflora hebben.
Een sterk florerende darmflora leidt wel tot winderigheid, daarom moet je ook niet overdrijven met gefermenteerde dranken en producten.
Klopt Edmond bij alles wat je pasteuriseert verdwijnen ook de goede bacteriën, zoals de zuurkool uit de winkel, de Kefir uit de winkel enz enz. dus eigen gemaakte zuurkool moet je dus niet verwarmen, maar koud eten enz enz
De werking van kombucha als probiotica is eerder beperkt. Het zijn vooral de bacteriën onder de groep van de Lacotbacillen die zorgen voor een ‘levende’ bijdrage van uw darmflora. Deze zijn echter zeer beperkt aanwezig in kombucha. Alle andere gezondheidsvoordelen (spijsverteringsbevorderen/ anti-oxidantia-ontstekingsremmend) zijn echter wel van toepassing 🙂
Wij pasteuriseren (milde verhitting) onze kombucha om wat stabiliteit te krijgen en deze 100% puur te kunnen aanbieden. Te veel vindt men dranken in de handel onder de naam kombucha waarvan maar een fractie nog kombucha is (soms maar 10%)!
Om het nog lekker te houden, fermenteren we niet door tot het einde maar stoppen met een suikergehalte tussen de 5-6%. Gevolg, wel koel te bewaren zodat hij z’n zijn lekkere smaak blijft behouden tot minstens 8m na bottelen. Zoniet gaat hij nog evolueren (verder fermenteren zonder zuurstof) en zowel gas als een beetje alcohol vormen…
Dank je wel voor jullie leuke tips. Wij zijn sinds deze zomer enthousiaste kombucha brouwers en drinkers. Op mijn vraag heeft tot nu toe niemand het antwoord ; kan je de kombucha scoby ook bereiden om hem op te eten?
Hoi Wienke,
Ook ik moet je het antwoord schuldig blijven; simpelweg omdat niemand de Scoby wil eten, kan ik ook niet zeggen of het verstandig is. Persoonlijk zou ik niet weten waar je dat voor zou doen? Als je de scoby bereidt (bakken, koken, stomen, garen etc) dan verdwijnen de verschillende bacterieculturen. Daar heb je met het eten van de scobu dan geen profijt meer van. Eet je een scoby rauw dan krijg je enorm veel tegelijk van de bacterieculturen binnen. Daar kunnen je darmen wellicht helemaal niet tegen dus dat raad ik je af.
Ik hoop je hiermee toch te hebben geholpen.
Groet, LPN
De reden om te onderzoeken of een scoby eetbaar is, zoals bijvoorbeeld een paddenstoel, is dat het misschien een lekkere voedzame, gezonde veganistische voedingsbron is die zonder nadelige milieubelasting kan worden geproduceerd. Dat lijken mij goede redenen om eens goed te kijken naar de samenstelling en de voedingswaarde. Omdat er niets over te vinden was, ben ik geneigd te denken dat het niet zo is, maar misschien is het gewoon nog niet geprobeerd. De eerste mens die vertelde dat de aarde rond was en niet plat, heeft zich gelukkig niet laten ontmoedigen ( ;
Hoi Wienke,
Dat is zeker een goede reden en heel goed dat je je erin gaat verdiepen. Wellicht wordt er in de oud Aziatische of Russische medische literatuur wel over gesproken? Daar komt de scobi oorspronkelijk vandaan.
Succes!
Kan je de Scoby invriezen? Zodat ik altijd een scoby ter beschikking heb. Zo ja, hoelang?
En is het beter de oude scoby terug te gebruiken, of toch eerder de dunnere, nieuwe gevormde scoby?
Hoi Myriam,
Dat is mij in detail zo niet bekend. Er bestaan wel fora online waar je jouw vraag echt aan scoby experts kan stellen dus dat zou ik je aanraden.
foodprint.org
op deze site staat e.e.a. over het bereiden en eten van de scoby 🙂
hei hei
ik wou je even laten weten dat ik via face book in een clubje beland ben en deze heeft
als tittel water-melkkefir,gbp en andere gefermenteerde voeding BE/NL
deze mevrouw weet er zeer veel van misschien kan ja haar deze vraag eens stellen
Beste Wienke,
De scoby is eetbaar. Het heeft een beetje een taaie structuur. De scoby is een driedimensionaal gevormde cellulose laag. De cellulose werkt als zuurstof barrière tussen zuurstofrijke bovenlaag en de zuurarme onderlaag (de kombucha). De cellulose wordt gevormd door de acetobacter. Deze is ook verantwoordelijk voor de vorming van het azijnzuur. De verschillende bacteriestammen nestelen zich in de scoby. De gisten liggen voornamelijk op de bodem van de kombucha.
Er staan ergens op internet recepten om er snoep van te maken. Ik heb de scoby eens geproefd, maar smaakt nergens naar. Het verwerken tot snoep wil ik nog eens proberen.
Bedankt voor de heldere uitleg, super handig!
Kan je de kombucha flesjes drinken nadat de houdbaarheidsdatum is verstreken?
De reden om te onderzoeken of een scoby eetbaar is, zoals bijvoorbeeld een paddenstoel, is dat het misschien een lekkere voedzame, gezonde veganistische voedingsbron is die zonder nadelige milieubelasting kan worden geproduceerd. Dat lijken mij goede redenen om eens goed te kijken naar de samenstelling en de voedingswaarde. Omdat er niets over te vinden was, ben ik geneigd te denken dat het niet zo is, maar misschien is het gewoon nog niet geprobeerd. De eerste mens die vertelde dat de aarde rond was en niet plat, heeft zich gelukkig niet laten ontmoedigen ( ;
Over de eetbaarheid van een scoby. Ik heb wel eens gelezen dat mensen de scoby in de blender doen en in hun smoothie verwerken en ook dat ze het drogen en verpulveren en in capsules doen en inslikken.
bedankt voor je artikel, interessant!
toch heb ik een kleine vraag: Je zegt dat goed gefermenteerde kombucha geen conserveringsmiddelen heeft, en dus buiten de koelkast staat. Maar, omdat kombucha een ‘levend” drankje is, blijft het buiten de koelkast doorfermenteren/ of het slaat dood. Dus juist de goed gefermenteerde versies, staan -volgens mij- IN de koelkast, om het fermentatieproces wat langzamer te maken, en zo het juiste zuur- gehalte te bewaren..
Dat is een erg hardnekkig misverstand: als kombucha doorfermenteert, betekent dat enkel dat er suiker inzit. Kombucha’s met suiker zal je dus bijna altijd in het koelschap vinden. Het fermenteren (= omzetten van suiker) heeft overigens geen rechtstreekse band met het “levend” zijn van bacteriën. Bacteriën kunnen honderden, duizenden jaren of langer leven zonder suiker.
Wat moet de ph waarde zijn van goede kombuca en jun ? Om te drinken kan het nergens achterhalen bvd
Dat antwoord moet ik je schuldig blijven helaas.
als antwoord op je vraag in het boek van Balis & v Hoof staat een waarde van 3.5 Ph
Als de nieuwe scoby slijmerig is na 14 dagen, is de kombucha dan nog veilig te drinken?
Dat durf ik niet te zeggen. Wellicht kun je dat checken via een kombucha/scoby forum waar veel ervaringsdeskundigen kunnen meekijken.
Ik maak de kombucha zelf en hij is zeer lekker ik raad het bij iedereen aan.
Hoe kan het dat nadat ik de drank gebotteld heb en 2 dagen buiten de koelkast voor koolzuur er nadat ik de drankjes in de koelkast bewaar toch iets van een scoby ontwikkeld?
Dat durf ik niet met zekerheid te zeggen.. Ik denk dat je die vraag het beste via een forum van kenners kan plaatsen.
Kombucha lijkt inderdaad een veelbelovend drankje, vooral vanwege de vele gezondheidsvoordelen die het biedt. Het is interessant om te lezen dat het al eeuwenlang wordt gewaardeerd voor zijn geneeskrachtige eigenschappen en dat het nu weer populair wordt vanwege de groeiende interesse in gezond eten en drinken.
Evert zegt ik maak die zwammen sap zelf de meeste ziektes beginnen in de darmen deze sap reinigt je darmen dus ook je lichaam vooral je huid als je aambei hebt raad ik het je zeer sterk aan een dokter zegt dat niet die geloven alleen in medicijnen ik ken een mens die had een itp probleem met de bloedplaatjes dan krijg blauwe plekken net zo groot als een glas van een bril hij is deze sap gaan drinken en heeft nu geen medicijnen meer nodig echt waar hè ik was dat mens zelf ik wil nog wel even zeggen dat de dokter zei je gaat niet dood aan de ziekte maar wel aan de medicijnen en de zwammen sap werd sterk afgeraden ik ben het meer gaan drinken en ik raad het elk mens aan al drink je maar een glaasje op een dag en het proces begint in je darm Astrix en oblix dronken het ook zeg ik altijd. Ga het Broberen baat het niet het schaat ook niet ik had er wel baat bij
Hallo Lynda,
Bedankt voor je inzichtelijke artikel over kombucha. Als ervaringsdeskundige op het gebied van fermentatieprocessen en natuurlijke gezondheidsproducten, vind ik veel waarde in jouw artikel, met name de uitgebreide uitleg over de gezondheidsvoordelen en waarschuwingen met betrekking tot kombucha. Ik ben het eens met je punten over hoe kombucha kan bijdragen aan een verbeterde darmflora en spijsvertering en wil graag toevoegen dat het zelf maken van kombucha, ondanks de nodige zorgvuldigheid, een mooie manier is om meer verbonden te zijn met wat we consumeren.
Nogmaals bedankt voor het delen van je inzichten. Ik kijk uit naar meer van je posts!
Vriendelijke groeten, Wouter
Leuk om te lezen, Wouter! We gaan ons best doen om in de toekomst nog meer informatieve artikelen aan dit rijtje toe te voegen 😉
Ik heb nu pas voordelen van kombucha ontdekt, ik las nu pas dat Mannavita het in capsules verkoopt, misschien wel handig als je op reis gaat of is dit toch niet evenwaardig als de vloeibare vorm?
Daar hebben wij helaas geen onderzoek naar gedaan, dus daar kan ik voor nu geen uitspraken over doen helaas.
Ik wou een fles kombucha openen, deze begon heel intens te schuimen. Ook wanneer ik verder opendraaide; het hield niet op. Zou er iets mis mee zijn?
MinkaKombucha net geproefd, grote fan. Zeer fijne Kombucha met pikante toets op het einde.
Lijkt me een nieuwe start-up in Antwerpen.
@minkakombucha op instagram
Is kombucha van het met BATU gezond of niet? Of is het toch een soort frisdrank en ”neppe” kombucha
Volgens de productspecificaties die ik heb gevonden is het product suikervrij en dus lijkt het erop dat het gezond is. Zeker weten doe ik het echter niet, aangezien wij dit specifieke product niet getest hebben.