Als je de ingrediënten van een zakje zoutjes bekijkt, heb je een kleine kans dat je daar E621 op aantreft. Toch zit deze toevoeging er waarschijnlijk wel in. Daarom is het belangrijk om deze stof te herkennen. Is deze veilig of gevaarlijk voor je gezondheid? Je leest er hier alles over.
E621: wat is het?
E621 is een door de EU toegestane hulpstof en een veelgebruikte smaakversterker in hartige etenswaren, zoals worst en bouillon. De naam van dit E-nummer is mononatriumglutamaat (MSG). Het is de kunstmatige variant van de natuurlijke smaakversterker ve-tsin, die gemaakt wordt uit zeewier.
Mononatriumglutamaat wordt via een chemisch proces gewonnen uit plantaardige producten. Hiervan wordt een concentraat gemaakt en dit wordt vervolgens gekristalliseerd. Zo ontstaat een fijn, wit poeder.
Hoewel de stof van zichzelf vrijwel geen smaak heeft, kan deze de smaak van hartige producten versterken en op deze manier zorgen voor een intense smaakbeleving. Denk aan de krachtige smaken van sommige bouillons en kruidenmengsels. Chinese restaurants staan erom bekend de stof toe te voegen aan hun maaltijden.
MSG bestaat uit een combinatie van natrium en glutaminezuur. Deze laatste stof is een aminozuur dat ook voorkomt in veel natuurlijke producten, zoals kaas en tomaten, maar dan in een andere variant en niet geïsoleerd. Dat laatste betekent dat er naast glutaminezuur ook andere stoffen in zitten, die het effect van het zuur kunnen neutraliseren.
Waar zit E621 in?
Omdat MSG hartige smaken intensiveert, vind je de stof vooral in hartige producten:
- Soep uit blik en pak
- Bouillonpoeder en -blokjes
- Kant-en-klare sausjes
- Kant-en-klaarmaaltijden
- Diepvries pizza
- Chinees eten
- Kruidenmengsels
- Specerijen
- Frisdrank
- Brood
- Koek en gebak
- Vegetarisch broodbeleg en andere vegaproducten
- Bewerkte vis, zoals vissticks
- Bewerkt vlees, zoals vleeswaren en worst
- Chips met een smaakje
- Zoutjes
- Zoutvervangers
- Voedingssupplementen
- Zuivelproducten
E621 synoniemen
E621 heeft een heleboel synoniemen. Daardoor vind je de stof niet altijd gemakkelijk terug op de verpakking van een product. Dit zijn de vele namen waaronder E621 kan schuilgaan:
- Ve-tsin
- Ajinomoto
- Smaakversterker
- Natriumglutamaat
- L-glutamaat
- Glutamaat
- Glutamaatzuur
- Mononatriumglutamaat
- Monohydraat glutamic acid
- Natuurlijke smaakstoffen
- MSG
- Gehydrolyseerd eiwit
Is E621 veilig?
Hoewel een onderzoek uit 2007 spreekt van een veilige limiet van 16 milligram MSG per kilo lichaamsgewicht per dag [1], ligt die veilige bovengrens volgens de Europese autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) op 30 mg/kg lichaamsgewicht [2].
Veel mensen, met name kinderen, krijgen volgens de voedselautoriteit overigens meer MSG binnen dan de maximale hoeveelheid die ze aanbevelen. Deze mensen krijgen zelfs te maken met hoeveelheden die volgens de EFSA verband houden met negatieve gezondheidseffecten [2], waarover later meer.
Sommige onderzoekers gaan zover om te stellen dat het veelvuldige gebruik van E621 negatieve gevolgen zou kunnen hebben voor de volksgezondheid. Ze concluderen dat het niet onverstandig zou zijn om een totaalverbod op het gebruik van MSG te overwegen als er meer bewijs komt voor de toxiciteit van de stof [3].
Gezondheidseffecten van MSG
MSG heeft in bepaalde hoeveelheden een negatieve invloed op onze gezondheid. Grotere hoeveelheden E621 verhogen namelijk de hoeveelheid glutamaat in ons bloed [4]. Volgens de EFSA kun je last krijgen van verschillende klachten als je per dag meer dan 42,9 tot 150 milligram MSG per kilo lichaamsgewicht binnenkrijgt [5]. Bij deze hoeveelheden ziet de EFSA de volgende effecten:
- Chinees-restaurant-syndroom
- Hoofdpijn
- Hogere bloeddruk
- Toename van insuline
E621 en Chinees-restaurant-syndroom
De term Chinees-restaurant-syndroom is ontstaan toen mensen klachten kregen na het eten in een Chinees restaurant, waar van oudsher veel MSG aan de maaltijden wordt toegevoegd. Ook veel fastfood restaurants doen dat overigens.
Het Chinees-restaurant syndroom kun je herkennen aan de volgende lichamelijke reacties [6,7]:
- Rode, warme wangen, neus, kin en/of voorhoofd
- Branderig gevoel in gezicht, nek en/of andere lichaamsdelen
- Spierstijfte in het gezicht
- Druk achter de ogen en andere delen van het gezicht
- Misselijkheid
- Zweten
- Algeheel gevoel van zwakheid
- Gevoelloosheid en tintelingen
- Hartkloppingen
De EFSA stelt dat deze klachten kunnen optreden bij een dagelijkse inname van meer dan 42,9 milligram MSG per kilo lichaamsgewicht [2]. Voor iemand met een lichaamsgewicht van 70 kilo zou dat gaan om meer dan 3 gram MSG op een dag. Voor een kind van 20 kilo gaat het al om een dagelijkse hoeveelheid van 85 milligram.
E621 en hoofdpijn
Hoofdpijn kan deel uitmaken van het Chinees-restaurant-syndroom, maar de EFSA stelt dat deze klacht pas kan optreden bij een dagelijkse inname van meer dan 85,8 milligram MSG per kilo lichaamsgewicht [2]. Voor een persoon van 70 kilo gaat het dan om 6 gram MSG per dag. Een kind van 20 kilo zou bij 1,7 gram MSG per dag al hoofdpijn kunnen krijgen.
E621 en diabetes
Krijg je dagelijks meer dan 143 milligram MSG per kilo lichaamsgewicht binnen, dan reageert je lichaam daarop door meer van het hormoon insuline aan te maken [2]. Het is bekend dat verhoogde insulineniveaus op hun beurt kunnen leiden tot diabetes type 2.
Heb je een lichaamsgewicht van 70 kilo, dan bereik je deze hoeveelheid als je dagelijkse voeding meer dan 10 gram MSG bevat. Een kind van 20 kilo kan deze hoeveelheid al binnenkrijgen door een diepvriespizza te eten.
E621 en hoge bloeddruk
Je bloeddruk kan stijgen als je op een dag 150 milligram MSG per kilo lichaamsgewicht binnenkrijgt [2]. Dat is 10,5 MSG gram voor iemand van 70 kilo en 3 gram voor een kind van 20 kilo. Er zijn trouwens onderzoekers die beweren dat de helft aan MSG al voldoende is om je bloeddruk te beïnvloeden [7,8]. Het effect op je bloeddruk zou groter zijn als je bloeddrukverlagers slikt [9].
Andere invloeden van E621
Naast de effecten van MSG die de EFSA ziet, zou E621 ook andere invloeden hebben op ons lijf. Zo zijn er een aantal publicaties verschenen over de invloed van MSG op:
- Nachtrust
- Brein
- Eetlust en gewicht
- Diverse organen en cellen
E621 en slaapproblemen
Er zijn onderzoeken die E621 in verband brengen met een verstoorde ademhaling tijdens de slaap, zoals slaapapneu [10,11]. Heb je last van deze kwaal, dan voel je je ’s ochtends niet uitgerust, ben je snel geïrriteerd en voel je je overdag slaperig. Op lange termijn kan slaapapneu schadelijk zijn voor je gezondheid.
Is E621 gevaarlijk voor ons brein?
Van glutamaat is bekend dat het onze hersenen stimuleert, zodat onze zintuigelijke waarneming verbetert en eten lekkerder smaakt. Die stimulerende werking kan mogelijk verklaren waarom sommige ouders hun kinderen als druk ervaren nadat ze producten met MSG hebben gegeten.
MSG heeft nog meer invloed op ons brein. Zo zijn er aanwijzingen dat de stof de afgifte van gelukshormonen kan verstoren [12]. Daarnaast denken sommige wetenschappers dat MSG aan de basis ligt aan afwijkend weefsel in de hersenen [13].
Overmatig gebruik van glutamaat, het hoofdbestanddeel van MSG, zou kunnen leiden tot neurologische symptomen, zoals het krimpen van zenuwcellen [14-16]. Verder kun je natuurlijk vraagtekens zetten bij het feit dat mensen met autisme veel glutamaat in hun lichaam hebben [17].
Krijg je obesitas van E621?
Je zou zeggen dat E621 kan bijdragen aan obesitas omdat het ervoor zorgt dat we etenswaren als smaakvoller ervaren. Sommige onderzoekers vonden hiervoor inderdaad bewijs [18-20]. Toch zijn er ook onderzoekers die geen verband zagen tussen de smaakstof en het optreden van overgewicht [21].
Er zijn ook wetenschappers die denken dat niet zozeer de intense smaakbeleving, maar de invloed van MSG op het verzadigingshormoon leptine aan de basis ligt van overgewicht [22]. Leptine geeft onze hersenen het signaal dat we genoeg hebben gegeten. Is de werking van leptine verstoord, dan blijven we dooreten.
Er zijn studies die deze bevindingen onderschrijven [23-25], maar uit sommige onderzoeksresultaten blijft dat MSG je eetlust juist kan helpen verminderen [24,26]. Er is dus niet eenvoudig te zeggen wat de invloed is van MSG op je eetlust en gewicht.
Invloed op diverse organen en cellen
E621 heeft mogelijk ook invloed op de gezondheid van onze cellen, ogen, lever en voortplantingsorganen. Zo blijkt dat kankerpatiënten hoge glutamaat-niveaus in hun bloed hebben [27]. Ook zouden zowel kleine als grote doses van de stof schadelijk zijn voor onze ogen [28]. Verder zou onze lever kunnen ontsteken onder invloed van MSG [29-31]. Onderzoeken bij dieren laten zien dat MSG een toxisch effect kan hebben op het voortplantingssysteem [32,33].
Je kunt gevoelig zijn voor E621
Sommige mensen ervaren geen directe of duidelijke klachten na het eten van voedingsmiddelen waaraan MSG is toegevoegd. Anderen kunnen te maken krijgen met ernstige symptomen. Hun klachten zijn het gevolg van een intolerantie voor de smaakversterker.
Mensen die gevoelig zijn voor MSG, kunnen te maken krijgen met de volgende overgevoeligheidsreacties [34]:
- Zwelling in de keel of in het gezicht
- Onregelmatige of snelle hartslag
- Moeite met ademhalen
- Pijn op de borst
Zo’n 10 tot 15 procent van de mensen met migraine zou gevoelig zijn voor E621, waardoor ze eerder klachten krijgen na het eten van producten met deze stof [35]. Daarnaast zou de smaakversterker een trigger kunnen zijn voor astma. Er zijn onderzoeken die deze bewering ondersteunen [36-38], maar er zijn ook studies die geen duidelijk verband vonden tussen MSG en de luchtwegaandoening [39,40].
Hoeveel MSG krijgen we eigenlijk binnen?
In de EU mogen fabrikanten maximaal 10 gram glutaminezuur per kilo voedsel toevoegen. Voor zoutvervangers, kruidenmengsels en specerijen is er geen maximaal toegestane hoeveelheid. Deze producten kunnen dus relatief veel MSG bevatten.
Omdat we kruiden en specerijen in kleine hoeveelheden gebruiken, krijgen we als het goed is niet veel glutaminezuur binnen. Bij etenswaren ligt dat anders. Eet je bijvoorbeeld als avondmaaltijd een diepvriespizza van 320 gram, dan zou je 3,2 gram MSG kunnen binnenkrijgen.
Had je diezelfde middag nog een kom kant-en-klare soep gegeten, dan zou daar nog maximaal 2,5 gram MSG zijn bijgekomen. Eet je brood als ontbijt en lunch, dan kan het zijn dat je die dag al 1,2 gram MSG had binnengekregen. Tel dat bij elkaar op en je komt uit op bijna 7 gram. Sommige onderzoekers schatten dat we dagelijks gemiddeld 10 gram MSG binnenkrijgen [41].
18 reacties op “E621 (MSG): veilig of gevaarlijk?”
Ik mis een beetje de echte hoeveelheden die in bv een pizza of in een kom soep zitten,er wordt in dit stuk allen geproken over wat er max in zou mogen zitten.
Als ik een pan nasi klaar maak voor 8 personen en ik gooi daar de max per dag voor een persoon , zo’n 2,75 gr , let op voor een persoon en we zijn met 8, dan is deze , op zijn rptterdams al niet meer te vreten.
Gooien met getallen is leuk masr je trekt alles heel snel uit zijn verband.
Beste Kees,
De maximale hoeveelheid van E621 per persoon in één pan nasi lijkt mij inderdaad ook geen aanwinst voor op de eettafel. De richtlijnen geven alleen aan hoeveel er maximaal in mag zitten en hoeveel een persoon maximaal zou mogen eten. Dit artikel gaat over de bewustwording van de chemische toevoegingen aan kant en klaar producten. Het is verstandig om de ingrediëntenlijst te bekijken en zo min mogelijk bewerkte producten te kiezen. Het is altijd gezond om chemische toevoegingen te vermijden 🙂
Groetjes Vanessa – LPN
Het Chinese-restaurant-syndrome is gebaseerd op xenofobie. Chinees eten is gestigmatiseerd om zijn gebruik van E621, terwijl westers eten dat niet is.
Zijn natuurlijke aroma’s hetzelfde als natuurlijke smaakstoffen?
Hoi Linda,
Dat is niet perse hetzelfde en het wordt op veel verpakkingen nogal vrijelijk gebruikt. Maar natuurlijk aroma kn ook een natuurlijke geurstof zijn. Denk aan een thee die naar vanille moet ruiken.
Msg is gewoon natuurlijk en zit in tomaat, kaas en nog heel veel andere pure natuurproducten. Zelfs de losse MSG die aan eten toegevoegd wordt was en is uit natuurlijke bron.
Je gaat me niet wijsmaken dat iets dat zoveel in de natuur voorkomt slecht voor je is…
Hoi Ellen,
Het zit ‘m met name in de hoeveelheid. Net als met suiker. Een beetje suiker (liefst uit natuurlijke bron) is prima want dat geeft energie maar teveel suiker is slecht voor je lichaam.
Msg uit natuurlijke en pure producten is niet erg maar doordat het aan veel bewerkte producten is toegevoegd wordt het uiteindelijk veel te veel en dat is niet goed voor je lichaam. Wil je laten weten of je nog vragen hebt?
Hallo Vanessa, dat is geen argument, alles is schadelijk afhankelijk van de hoeveelheid. Ook in natuurlijke producten kun je teveel van iets binnenkrijgen. Er is feitelijk geen verschil tussen de bronnen van de stof. Kunstmatige vitamine C is hetzelfde als ‘natuurlijke’ vitamine C.
Daarnaast is het ook een misvatting dat natuurlijke onbewerkte producten per definitie gezonder zijn dan bewerkte. Een glas sinaasappelsap is voor de meeste Nederlanders een slecht idee, het bevat meer suiker dan een glas cola, en ruim de helft van de Nederlanders heeft overgewicht. Honing is amper gezonder dan tafelsuiker.
Het artikel is niet genuanceerd en ‘cherry-pickt’ alle (mogelijke) nadelen van MSG uit talloze bronnen (41!) en trekt het compleet uit verband, terwijl de artikelen zelf veel gematigdere toon hebben. Sterker nog, jouw claims worden niet onderbouwd door jouw eigen bronnen. De eerste zin van de samenvatting van bron 36:
“The weight of the evidence supports the designation of MSG as a generally safe food flavoring agent. Neither epidemiologic surveys nor challenge studies provide evidence that ingestion of MSG is associated with adverse reactions in the population at large. ”
Het enige wat je wel kunt stellen is dat wanneer je een gevariëerd en ‘normaal’ dieet zal volgen, zonder pakjes en een beetje let op caloriëen en zout inname, je waarschijnlijk wel sowieso ‘goed zit’. Dat is absoluut geen argument om te stellen dat een toevoeging aan dit dieet slecht is.
Het enige wat je wel kunt stellen is dat wanneer je een gevarieerd en ‘normaal’ dieet zal volgen, zonder pakjes en een beetje let op calorieen en zout inname, je waarschijnlijk wel sowieso ‘goed zit’.
Ik ben het daar helemaal mee eens. Ik reageer vanuit mijn rol als voedingsdeskundige voor LPN. Ik heb het artikel niet geschreven. We nemen binnenkort sowieso alle artikelen even onder de loep met het oog op claims en nuances. Er is door de jaren heen ook altijd nog voortschrijdend inzicht. We nemen dit mee. Dankjewel.
Hartelijk dank, helder stuk, geciteerd in mijn online cursus onder verwijzing naar je website.
Hoi Merel,
Wat leuk om te horen. Dank je wel 🙂
Groetjes Charel
“Verder kun je natuurlijk vraagtekens zetten bij het feit dat mensen met autisme veel glutamaat in hun lichaam hebben (17).”
Ik begrijp de context met autisme niet, kun je dat beter uitleggen?
daar ben je te autistisch voor, sory.
met fvriendelijke groet,
de locale vacbond voor artificiele welzijn
Ik heb een grote zoektocht gehouden om te achterhalen waar mijn prikkelbare darmsyndroom toch vandaan zou kunnen komen. Kwam uit bij E-621 en gistextract, sojasaus, marinade en bewerkt vlees zoals worst en ham. Na dit al te vermijden, ging het veel beter. Totdat… de laatst tijd bijna overal aroma , ook natuurlijke aroma in werd gedaan. Weer dezelfde ellende. Ook dat uit mijn menu geschrapt . Ben nu vrij van darmproblemen. Op een enkele misser na. Omdat dan 1.5 dag na het eten de problemen optreden, kan ik nu goed achterhalen wat er fout gaat.
Ik zou graag willen zien dat bij toevoegingen de ingrediënten openbaar zijn. Aroma is een zijdelingse toevoeging en dus zijn de fabrikanten niet verplicht de ingrediënten openbaar te maken. Al je het vraagt heet het geheim om de concurrent niet op het idee te brengen (hoezo geheim als bijna elke fabrikant het gebruikt.) Of je krijgt geen antwoord.
Aukje
Heel langzaam heb ik een allergie opgebouwd voor msg. Tot ik toevallig drie dagen achter elkaar Chinees had gegeten. De klachten waren vocht vasthouden, bijna niet kunnen plassen en plassen als een lekkend kraantje zonder kracht. Oedeem in benen, onderarmen en gezicht. Zeer droge keutelige ontlasting. Ik werd heel sponsig. Heb voedingsbureau opgebeld en we zijn op E 621 uitgekomen. Goed opletten en veel etiketten lezen hielp jaren. De laatste tijd reageer ik ook op kaas. Dus ook maar schrappen.
Bevat maggi msg?
Daarvoor zou je de verpakking moeten raadplegen. Staat het op het etiket, dan zit het erin!
Maggi, Knorr, kortom al die zakjes en flesjes bevatten het! En waarschijnlijk voegen ze het ook toe aan chilipoeder of cayenne. …De kunstmatige dus E621 welteverstaan. En dan is er nog de (voornamelijk nep-) Kelp waar de industriële 621 aan wordt toegevoegd, zodat je na 36-48 uur weer weet dat je leeft, maar je lijf dood aanvoelt en je hoofd klem in een bankschroef. Verbieden die rotzooi!!